الهام فخاری
سالی که نکو بود...
هنوز چند روز مانده است. آغازش با بارش و سیل در استانهای شمالی همهنگام شد. خیلیها باروبنه برداشته بودند که پس از یکسال کار بروند بگردند، به دوست و آشنا سربزنند و هوای بهار حال و رویشان را بهتر کند. بارش سنگین ادامه یافت و جادههایی را آب برد و مردمانی را بیخانمان کرد. از کرانههای خزر تا کنارههای کارون وعمان درگیر بود. تلاشهای میدانی و پویشهای فرهنگی چهرهها و نهادهای مردمی و سازمانهای رسمی فرصتهای سرمایهساز اجتماعی ایرانیان را نشان داد. برخی به خنده میگفتند سالی که نکوست.....
نوروز 1398 مانند بسیاری از مردم از تهران بیرون نرفتم، بهخاطر کارم از چگونگی شرایط شهرستانهای شمالی استان آگاه و نگران بودم و از اینکه اگر مهار نشود در ساعتی میتواند به فاجعهای تا شهرستانهای جنوبی استان بینجامد. هرروز در ساختمان شورای استان برپایه اطلاعات سازمان مدیریت بحران شهر تهران و سازمان هواشناسی، مواردی پیگیری میشد. اینکه پیشبینی و دادههای احتمال طوفان در تهران درست نبود، تا چندی پس از آن دستمایه سرزنش شده بود. آن درشتگویی برخی البته در برابر مهر و سپاسگزاری بسیاری از چهرهها و مردم بابت هشدار پیشگیرانه بهخاطر مردم، رنگی نداشت. همواره از اینکه طوفانی رخ نداد و آسیبی بهجان و مال مردم نرسید خوشحالم و باور دارم آگاهسازی و هشدار برای پیشگیری درست بود و از اینکه مردم هم به هشدار توجه کرده بودند و شهر خلوت شده بود استوارتر شدم که بر روندهای هشداردهنده و آگاهساز پیش از فاجعه باید پافشاری کرد. اگر بهنگام و درست با مردم سخن بگوییم، آنها هم برپایه اعتماد همکاری میکنند. ایراد از مردم نبود! این آخرین شنبه سالی است که بهارش آغاز سیلآسا داشت. یک ماه است که ایران درگیر در تب بیماری نوپدید و ویروس جهشیافته کووید 19 شده است. هنوز بر سر بایستگی هشدارها و بازدارندگی پیش از فاجعه بزرگ چانهزنی میکنیم. مردم خسته از سالی که بویژه خزان و زمستانی دشوار آوار کرد، باید در خانه بمانند و برای تابآوری در این روزها هر که از ظن خود میکوشد. این یکسال تجربه بیمانند ملی برای همه ما آموزهای است که نکوبودن یا نبودن سال از بهارش پیداست چون اگر با رویهای برپایه بازخورد(نگرش)ها به خود، جامعه و زندگی و کار رفتار پرهزینهای کرده باشیم، خرمنی جز پیچیده شدن دشواریها نخواهیم دروید و اگر بجا و بهنگام تصمیم درستی گرفته باشیم و دقیق انجام دهیم سربلندیم. ویروس جهشیافته کووید 19 در جهان پخش شده و دیر یا زود همه را درگیر میکند همانگونه که دگرگونیهای اقلیمی پیامد گرمشدن زمین بر زندگی همه اثرگذاراست. با اینکه عاملی یکسان(ویروس) جمعیتهای کشورها را درگیر کرده، ولی آنچه پس از این طوفان بیماری برجا میماند به چابکی، ریسکپذیری و تیزهوشی مدیران، شناخت درست از خطر و کارایی برنامه مدیریتی پیشگیری و مهار و همکاری همگانی مردمی وابسته است. تجربه زیسته ایرانیان در سال 1398 با هیچ سالی در دهه کنونی همانند نیست. نمودهایی از درماندگی و خستگی، از پرخاش و بیحرمتیها، ولی البته چه بسیار همدلیها و بازشناسی رنجها و دشواریها هم چشمگیررخ نمود. این پایان سال تجربه تنهایی شاید تأملی فلسفی برای ایرانیان فراهم کرد که در خویش نقادانه بنگرند و بیندیشند و رنگباختن مرزهای ساختگی میان طیفهای سیاسی، طبقههای اجتماعی و کار و پیشهها و ملیتها را تجربه کنند چنین خانهنشینی درمانی یا پیشگیرانه، فرصتی است برای خانهتکانی خویشتن و نوسازی باورها و رویههای فردی و گروهیمان. بهجای شستن پنجرهها و سرزدن به بازارها، باید دست از همگان بشوییم و رونقی نو به خود بودنمان ببخشیم. زمستان دارد بهسرمیرسد و شکوفههای روی شاخهها گرچه از پشت پنجره اتاقهای قرنطینه خانگی، نویدبخش نیروی شگفتانگیز زندگی است.
عضو شورای شهر تهران
روزنامه ایران: 24/12/98