• سه شنبه ٣١ تير ١٣٩٩-٠٩:٥٦
  • دسته بندی : اخبار
  • شماره خبر : ١٨٤٠١
زهرا نژاد بهرام در نطق پیش از دستور ودر ارائه گزارشی از نوسازی بافت فرسوده شهر تهران بیان داشت؛

تهیه برنامه جامع توسعه محله ای اقدام ارزشمند مدیریت شهری برای نوسازی بافت فرسوده بوده / 15 هزار بافت ناپایدار گرانیگاه ما در نوسازی بافت فرسوده بوده

رییس کمیته شهر سازی شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه 15 هزار بافت ناپایدار شهری گرانیگاه ما در کمیته شهرسازی بوده، چرا که در وقع زلزله بیشترین خسارت در همین بافت ها به وجود می آید، گفت: بین سالهای 80 تا 95 بیش از 48 هزار واحد کسری پارکینگ، فقط در بافت فرسوده ایجاد شده، که ناشی از رویکرد نادرست در نوسازی بافت فرسوده است. اما در شورای پنجم از کند شدن روند نوسازی بافت فرسوده جلوگیری شد. و یکی از اقدامات خوب در این زمینه طی دو سال گذشته، تهیه برنامه توسعه محله ای برای 178 محله شهر تهران که در بافت فرسوده واقع شده اند، بوده که بالغ بر 2000 میلیارد تومان به منظور اجرای پروژه های خرد مقیاس محله ای پیش بینی شده است.

به گزارش معاونت ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی شهر تهران، زهرا نژاد بهرام در دویست و بیست و هشتمین جلسه شورا، و در نطق پیش از دستور خود، گفت: تلاش می کنم در نطق امروزم آنچه طی سه سال گذشته بر بافت فرسوده شهر تهران گذشت را به اختصار تشریح نمایم.

وی ادامه داد: شهرها را باید به مثابه ارگانیزم‌های زنده‌ای دانست، که از ترکیب اجزا، قطعات، شریان‌ها و عناصر کارکردی تشکیل شده‌اند. در یک مقایسه پدیدار شناسانه می‌توان شکل ساختاری شهر را با فرآیند شکل‌گیری، تولد، رشد و تکامل فیزیولوژیکی انسان از دوران جنینی، تا مرگ مقایسه کرد. در این میان بافت فرسوده، یک نوع بیماری شهری قلمداد می شود، که در شرایط زمانی و مکانی مختلف و به دلایل متفاوت به ‌وجود می‌آید.

او افزود: بسط و گسترش این بیماری در مرحله اول به عدم پیشگیری وقوع آن و در مرحله بعد به نقص در تشخیص عوامل به‌ وجود آورنده، انتخاب اشتباه روش درمان و در نهایت عدم اجرای کامل فرآیند درمان مربوط می‌شود.

نژاد بهرام گفت: حدود ۲۱ درصد از پارسل های شهر تهران (۲۱۰ هزار پارسل) با جمعیت ساکن ۱.۵ میلیون نفر، در زمره بافت های فرسوده ی مشمول سه شرط ریزدانگی، ناپایداری سازه ای و نفوذ ناپذیری قرار می گیرد. با وجود سهم 5.3 درصدی بافت فرسوده ازکل  مساحت تهران، باید گفت که بافت فرسوده 15 درصد جمعیت پایتخت را در خود جای داده است. یعنی تقریبا تراکم جمعیتی این محدوده ها سه برابر سایر مناطق است.

او تاکید کرد: نکته حائز اهمیت، تمرکز این بافت ها در محدوده های مشخص است. به گونه ای که بیش از 50 درصد پارسل های فرسوده شهر تهران، صرفا در مناطق 10، 12، 15 و 17 قرار گرفته اند. این در حالی است که آمارها نشان می دهد، پارسل های دارای ناپایداری سازه ای، سهم سه برابری نسبت به بافت فرسوده دارند. و قریب به 45درصد از پارسل های شهر تهران، با جمعیت ساکن 3میلیون نفر در این محدوده سکونت دارند.

رییس کمیته شهر سازی شورا گفت: در برنامه های پنج ساله چهارم و پنجم توسعه کشور، نوسازی سالانه 10 درصدی بافت های فرسوده کشور الزامی شده است. اما روند نوسازی در پایتخت در بالاترین میزان خود طی سال های گذشته از 5 درصد فراتر نرفت. و بیشترین نرخ نوسازی ها در سال های 90، 91 و 92 بوده است. در این سال ها با توجه به مشوق های تراکمی گسترده برای بافت فرسوده، بسیاری از مالکین املاک واقع در این بافت ها برای نوسازی هجوم آوردند. از طرفی طرح تفصیلی جدید هنوز ضوابط و تکالیفش احصا نشده بود، و شهرداری وقت با ضوابط سهل گیرانه کسر پارکینگ ها و اضافه طبقات را به راحتی می پذیرفت.

نژاد بهرام افزود: جهت اطلاع حضار محترم عرض کنم، در پی نوسازی تراکمی صرفا در سال های 1380 تا 1395، 48 هزار واحد کسر پارکینگ فقط در بافت فرسوده شهر تهران ایجاد شده، که امروز شهر تهران با تبعات و پیامدهای آن مواجه است. و در حال حاضر کلانشهر تهران با اشکالات و تبعات این رویکرد در قبال نوسازی، دست و پنجه نرم می کند.

وی تبعات و مشکلات ناشی از چنین رویکردی اینگونه برشمرد:

-تمرکز صرف بر نوسازی کالبدی

-عدم توجه به تامین سرانه های خدماتی ازجمله فضای سبز، تفریحی، ورزشی، درمانی، آموزشی (از آنجا که در نظام برنامه ریزی شهری ایران سرانه خدماتی بر اساس نسبت جمعیت بر هکتار محاسبه می شود. و همزمان با افزایش مشوق های تراکمی، جمعیت این بافت ها به طرز چشم گیری افزایش یافته و نسبت به تامین خدمات جدید اقدام جدی صورت نگرفت، این سرانه ها در یک فرایند مستمر، به طور مشهودی رو به نزول در حرکت بود).

-تراکم بیش از حد جمعیت در بافت ها و تشدید کمبودهای خدماتی

-تبدیل شدن حاشیه معابر به انبار پارک خودروها ناشی از پذیرش کسر پارکینگ به صورت گسترده

-کاهش حس تعلق به زندگی در محلات دارای بافت فرسوده بر اساس مطالعات انجام شده

رییس کمیته شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران گفت: شورای پنجم شهر تهران از زمان آغاز به کار با رویکرد باز آفرینی پایدار به بافت های فرسوده نگریست. و با تامین کمبودهای خدماتی و اجرای پروژه های بهسازی محیطی در دل بافت فرسوده و با هدف ارتقای ارزش سکونت، کوشید تا زمینه ترغیب ساکنین به نوسازی و بهسازی محیطی را فراهم آورد. در همین ارتباط شورای پنجم موارد ذیل را در دستور کار شهرداری تهران قرار داد:

*ایجاد فضای سبز در بافت فرسوده

*احداث پارکینگ های محله ای در بافت های فرسوده

*پروژه های بهسازی محیطی محله ای

*گسترش فعالیت دفاتر توسعه محله ای به 196 محله شهر تهران

*پیشبینی برنامه های بازآفرینی شهری در مقیاس فرا منطقه ای همانند بازآفرینی محور نیلوفری به طول 9 کیلومتر

این عضو شورا افزود: بر همین اساس بود که همانگونه که در نمودار مشاهده می شود، از آغاز فعالیت شورای پنجم، روند نوسازی بافت فرسوده مجددا به تدریج روند افزایشی به خود گرفت. فراموش نکنیم که با گذشت زمان انتظار می رود، به تدریج نرخ نوسازی کمتر شود. زیرا بناهای نوسازی نشده عمدتاً دچار مشکلات پیچیده مالکیتی، حقوقی بوده و یا فرضاً به صورت تک پلاکی ریزدانه در دل بافت قرار گرفته اند، و امکان نوسازی نداشته، و یا در این مسیر با محدودیت های جدی مواجه اند. با این وجود رویکرد شورا این نتیجه را در پی داشت.

نژاد بهرام در ادامه افزود: جالبتر آنکه شورای پنجم و شهرداری تهران به منظور جلوگیری از تشدید تراکم در بافت فرسوده، مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری را که در اسفند سال 95 به تصویب رسیده، و در قالب آن طبقات مازاد تشویقی بافت های ناپایدار و فرسوده حذف شده بود، با رویکرد ارتقاء ارزش سکونت در بافت اجرایی نمود. اما از آنجا که همزمان سیاست های ارائه خدمات و بهسازی محیطی را پی گرفت، از کند شدن روند نوسازی جلوگیری کرد.

او خاطرنشان ساخت: همچنین در راستای تقویت اعمال تسهیلات تشویقی برای تمامی پارسل های دارای شاخص های سه گانه ریزدانگی، ناپایداری و نفوذ ناپذیری، موضوع تدقیق محدوده بافت های فرسوده در این دوره در دستور کار خود قرار گرفت.

نژاد بهرام افزود: همانگونه که مستحضرید شورای عالی شهرسازی و معماری در سال 1386، 3268 هکتار را به عنوان بافت فرسوده در تهران، مصوب نمود. این در حالی است که به علت ضعف اطلاعات و مدل سازی تشخیص، بسیاری از بلوک هایی که واجد شرایط قرارگیری در محدوده های بافت فرسوده و بهره مندی از تشویقات و تسهیلات تخصیصی برای این بافت ها بودند، محروم شدند.

او افزود: بر اساس مطالعات سازمان نوسازی شهر تهران که مبتنی بر سه شاخص مصوب شورایعالی شهرسازی و معماریست (شامل ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری) ، اخیراً سازمان نوسازی 1000 هکتار از بافت هایی که شامل این شرایط می شوند، اما در زمان ابلاغ طرح تفصیلی از قلم افتاده اند را تحت عنوان بافت فرسوده تدقیق شده، در مقیاس بلوک شناسایی کرده، که احتمالاً طی هفته های آتی در دستور کار کمیسیون ماده 5 شهر تهران قرار خواهد گرفت.

نژاد بهرام گفت: در بحث ناپایداری سازه ای که مهم ترین شاخصه شناسایی بافت های فرسوده از جهت تامین ایمنی در زمان بروز بحران های طبیعی، همچون زلزله به شمار می رود، در کمال تاسف باید اذعان داشت، تهران قریب به 15000 هکتار بافت ناپایدار شهری دارد. به این معنا که این بافت ها ممکن است از نفوذ پذیری هم برخوردار باشند. و یا لزوماً ریزدانه نباشند. اما یقینا ازجهت سازه ای و کالبدی ناپایدار هستند.

او ادامه داد: این دقیقاً گرانیگاه کمیته شهرسازی شورای شهر است. این بافت ها همان بافت هایی هستند که در صورت وقوع زلزله خسارت های جدی خواهند دید. کمیته شهرسازی شورا طی دو سال گذشته، پیگیر پیشبینی مشوق های مالی و عوارضی از طرف مدیریت شهری به منظور ترغیب مالکین این قبیل بافت ها به نوسازی بوده است. اما متاسفانه به دلیل عدم همراهی شهرداری تهران و بروز مسائل و مشکلات مالی جدی در امر مدیریت شهر، این امر تاکنون در خصوص این بافت ها تحقق نیافته است.

نژاد بهرام گفت: همچنین در سال ۱۳۹۵ شورای عالی شهرسازی و معماری با اصلاح بند ۱۵ طرح تفصیلی شهر تهران، کلیه مشوق های بافت های ناپایدار را حذف نموده، و اکنون این قبیل بافت ها با بافت های نوساز واقع در محدوده های غیر فرسوده، هیچگونه تفاوت و تمایزی از نظر مشوق ها ندارند.

رییس کمیته شهر سازی شورا گفت: از سوی دیگر، پاسخ به این پرسش که آیا همه بافت های نوسازی شده شهر تهران، اکنون از کیفیت سازه ای مطلوب برخوردارند؟ محل دغدغه جدی شورای اسلامی شهر تهران بود، که در سال 94 مطالعاتی توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در خصوص کیفیت ساخت و سازهای جدید در بافت های فرسوده شهر تهران انجام شده، که نتایج جالبی دارد. بر اساس این مطالعات که 100 پروژه نوساز در بافت فرسوده را بررسی نموده است، 45 درصد پروژه ها، فاقد استاندارد های قانونی و مرتبط با کیفیت ساخت و ساز بوده اند که این امر، هشدار بزرگی در اداره پایتخت محسوب می شود.

او ادامه داد: بر مبنای همین مطالعات و مطالعات مشابه و با پیگیری های صورت گرفته در فروردین سال 97، تفاهمنامه ای بین شهرداری تهران، نظام مهندسی، سازمان استاندارد استان تهران و انجمن های صنفی تولید مصالح شهر تهران منعقد شد. پایش و رصد کیفیت پارسل های نوسازی شده طی سال گذشته در منطقه 8 کلانشهر تهران نشان می دهد، تفاهم نامه مذکور منجر به بهبود قابل توجه ساخت و ساز شده و استاندارد های سختگیرانه برای کیفیت مصالح مورد توافق اعمال می گردد.

او افزود: از دیگر اقدامات ارزشمند مدیریت شهری طی دو سال گذشته، تهیه برنامه توسعه محله ای برای 178 محله شهر تهران که در بافت فرسوده واقع شده اند، می باشد. در بودجه مصوب سال جاری قریب به 2000 میلیارد تومان به منظور اجرای پروژه های خرد مقیاس محله ای پیش بینی شده است، که با بروز مسائل و مشکلات مالی ناشی از شیوع ویروس کرونا، نگرانی های جدی در خصوص تحقق کامل این بودجه وجود دارد. اما با توجه به فقر شدید خدماتی و نزول کیفیت زندگی در بافت های فرسوده، انتظار می رود لااقل 70 درصد اعتبار پیش بینی شده به محلات کم برخوردار و فرسوده تخصیص داده شود، تا شاهد ارتقای ارزش سکونت در راستای تسریع در نوسازی و بهسازی این محدوده ها باشیم .

نژاد بهرام گفت:  البته لازم به ذکر است که علی رغم گذشت 4 ماه از سال جاری، کماکان شهرداری تهران در مرحله شناسایی و تدقیق پروژه های این موضوع است که محل گلایه و انتقاد جدی است. و انتظار می رود فاز نخست اجرای پروژه های کوچک مقیاس هرچه سریع تر  در سطح محلات پایتخت با اولویت محلات کم برخوردار و فرسوده آغاز گردد.

او ادامه داد: ناگفته نماند، جایزه بنیاد شهرداران جهان را اخیراً بانویی که شهردار شهر "آنکنا" ایتالیا است، از آن خود کرد که علت این پیروزی، انجام پروژه های کوچک مقیاس محله ای در سطح شهر آنکنا بود. پروژه هایی که توانسته بود مستقیما ارتقاء ارزش سکونت و کیفیت زندگی در بافت را محقق کند. خوشحالیم که ما نیز در تهران از سال 96 با این رویکرد به بافت های مسئله دار شهری نگریسته ایم.

این عضو شورا افزود: همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد، یکی از مسايل جدی مترتب بر بافت های فرسوده کلانشهر تهران، مساله کمبود پارکینگ است، که به نزاع و درگیری روزانه ساکنین مبدل شده است. متاسفانه علیرغم تصویب بودجه ای قریب به 250 میلیارد تومان طی سال های 97، 98 و 99 برای موضوع احداث پارکینگ های عمومی در بافت فرسوده، اما به دلیل عدم پیشبینی مناسب از هزینه ها و منابع شهرداری تهران، در بودجه سنوات اخیر که منجر به پیشخور بخش عمده ای از منابع در حوزه هزینه های جاری و نگهداشت شهر می شود، عملاً تخصیص این منابع با محدودیت جدی مواجه بوده، و در نتیجه تکمیل این پارکینگ های عمومی از برنامه زمانی تعیین شده، عقب افتاده است و سطح پیشرفت سه پروژه مهم پارکینگ امیرکبیر در منطقه ۱۴، پارکینگ شهید مینابی در منطقه ۱۵ ، و پارکینگ شهید باقری در منطقه ۱۸ به ترتیب از ۵۳درصد، ۴۱درصد و ۹ درصد فراتر نرفته است، که کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران در تلاش است، با تعیین  متولی مشخص، پیش بینی حساب جداگانه و ارایه تسهیلات تشویقی برای حضور سرمایه گذاران، روند احداث پارکینگ در سطح محلات بافت فرسوده را تسریع ببخشد.

نژاد بهرام گفت: با عنايت به فشردگي و تراكم بالاي جمعيتي در بافت هاي فرسوده و ناكارآمد، و نظر به كمبود 136 هكتار فضاي سبز در 94 محله فرسوده شهر تهران، در سال گذشته جمعا حدود 64 میلیارد تومان به منظور تملک اراضی جهت تبدیل به فضای سبز تخصیص داده شده، که از محل این اعتبار در سال گذشته، ۶ بوستان در مناطق 7، 8 و ۱۷ تملک و به بهره برداری رسیده، که جای تقدیر و تشکر دارد.

او افزود: در مجموع باید اذعان داشت، تلاش این شورا در کنار شهرداری تهران، تمرکز بر تامین خدمات محلی در بافت های فرسوده و ناکارآمد بوده است. کما اینکه این روزها افتتاح پروژه های بهسازی محیطی واقع در سطح محلات مختلف، در دستور کار قرار داشته و تعداد قابل توجهی از پروژه ها در قالب فضاهای خرد محلی، مراکز محله، فضای بازی کودکان، پاتوق های محلی و ... به بهره برداری رسیده اند.  و تعداد قابل توجهی نیز با درصد پیشرفت بالای 50 درصد، انشالله تا پایان سال جاری به بهره برداری خواهند رسید.

نژاد بهرام در پایان گفت: ارتقاء ارزش سکونت در بافت فرسوده، رویکرد بنیادین مدیریت شهری فعلی است. و این رویکرد تا تحقق این امر، در کلیه محلات هدف بازآفرینی شهری توسط کمیته شهرسازی و کمیسیون شهرسازی و معماری شورا دنبال خواهد شد.

 

1-228

 

نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر: