• دوشنبه ٥ ارديبهشت ١٤٠١-١١:١٧
  • دسته بندی : اخبار
  • شماره خبر : ٢٤١٦٦
سیدجعفر تشکری‌هاشمی:

پسماند صفر پیش‌نیاز زمین پاک

امروز بسیاری از شهرهای دنیا مفهوم پسماند صفر را دنبال می‌کنند. حتما ما انسان‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانیم به نقطه صفر  (Zero-Waste)  در پسماند دست پیدا کنیم، «پسماند صفر» تنها اسم یک نوع سبک زندگی است که در آن فرد تصمیم می‌گیرد مسئولیت زباله‌هایی را که در طول شبانه‌روز تولید می‌کند، کاملا به‌عهده بگیرد و همچنین سعی می‌کند تولید زباله را به نقطه صفر نزدیک کند.
از عمر دستگاه‌های زباله‌سوز و تبدیل پسماند به الکتریسیته و گرمایش بیش از 150سال می‌گذرد. کشورهای توسعه‌یافته و پیشرو این ایده، نجات آب، هوا و خاک خود را با نیروگاه‌های زباله‌سوز آغاز کردند اما در بسیاری از شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه ازجمله شهر تهران، تولید زباله و عدم‌چاره‌اندیشی در بازیافت آن به تخریب شدید محیط‌زیست، آلودگی سفره‌های آب زیرزمینی، از بین رفتن زمین‌های بسیار وسیع، تولید گازهای گلخانه‌ای و... انجامیده است.
احتمالا پسماند صفر، آخرین مفهوم رؤیایی برای حل مشکلات پسماند در جامعه جهانی باشد. معتقدم اگر نتوانیم کاملا به «پسماند صفر» دست یابیم اما می‌توانیم پسماندمان را به صفر نزدیک کنیم؛ کاری که کشورهای توسعه یافته توانسته‌اند آن را تا مرز 96-95درصد برسانند. البته اگر شرایط فرهنگی جامعه مهیا و زیرساخت‌ها فراهم شود، ما هم می‌توانیم به این مرز نزدیک شویم. برای پیاده‌سازی‌ این مفهوم بخش مدیریت پسماندهای شهری با به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته که خوشبختانه در کشور ما بومی‌سازی شده و طی دوره‌های گذشته نمونه‌های موفق آن را تجربه کرده‌ایم با ایجاد فرصت برای سرمایه‌گذاران داخلی و سپردن کار به مردم قابل بسط و توسعه است. خوب است بدانیم هم‌اکنون بیوگاز به‌عنوان یکی از منابع عمده تأمین انرژی در دنیا مطرح است و این گاز را به‌طور مستقیم در تأمین انرژی حرارتی و روشنایی و هم به‌عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در مولدهای احتراق داخلی، میکروتوربین‌ها و پیل‌های سوختی برای تولید برق مورد استفاده قرار می‌دهند.
به‌عنوان نمونه، آب گرم برخی از شهرهای سوئیس از محل انرژی حرارتی حاصل از پسماند تامین می‌شود یا در کشور آلمان، ۸۰درصد زباله‌ها بازیافت می‌شود. در کشورهای توسعه‌یافته، خدمات جمع‌آوری محصولات قابل بازیافت بسیار بالاست، تأسیسات فرآوری و بازیافت پیشرفته و بازار محصولات بازیافتی بسیار گسترده است و در عین حال، روش‌های عملی‌ برای کاهش آسیب‌هایی که زباله‌ها به سلامت و محیط وارد می‌کند، کاملا شناخته شده‌اند. این درحالی است که در ایران، کمتر از ۵درصد زباله‌ها به چرخه استفاده بازمی‌گردد و روش‌های سنتی بازیافت از طریق زباله‌گردی و کودکان کار، جریحه‌دار شدن افکار عمومی و هدررفت فرصت‌ها را در پی دارد.
با نگاه از زاویه دیگری می‌توان بیان کرد که گرانی و کمبود سوخت‌های فسیلی از مسائل روز جهان است و با توجه به این حقیقت که این سوخت‌ها روزی به پایان خواهند رسید، متخصصان در جست‌وجوی راهکارهای جدیدی برای کسب انرژی هستند. یکی از راه‌هایی که نیاز انسان را به سوخت‌های فسیلی کاهش می‌دهد، استفاده از انرژی‌های پاک و انرژی‌های ناشی از بازیافت زباله است که به‌کارگیری این روش‌ها، ضمن تأمین انرژی مورد نیاز، ضامن حفظ محیط‌زیست است.
در جمع‌بندی می‌توان گفت متأسفانه ما انسان‌ها یک رویکرد خطی را به‌کار گرفته‌ایم. با استفاده از مواد اولیه، کالاها را درست کرده و ضایعات باقیمانده را دفع می‌کنیم. با درنظر گرفتن اینکه در مدل چرخشی، این امکان وجود خواهد داشت که تولید زباله توسط انسان‌ها، به جای کاستن از سرمایه، به تولید سرمایه منجر شود، برای نمونه، می‌توان از طریق بازنگری و طراحی مجدد محصولات غذایی و بسته‌بندی‌ آنها، مواد امنی تولید کرد که ضایعات آن قابلیت تبدیل شدن به کود را داشته باشند و به رشد کمی و کیفی بیشتر محصولات کشاورزی کمک کنند.
 با این کار، هیچ منبعی در فرایند تولید و مصرف این محصولات از بین نخواهد رفت. پسماندهای شهری، بیمارستانی و صنعتی، تولید ناخواسته حاصل از فعالیت‌های انسانی است که هر یک از آنها مشکل‌های محیط‌زیستی و بهداشتی بسیاری را ایجاد می‌کند و تهدیدی برای زندگی بشر محسوب می‌شود. معتقدم اگر مدیریت درستی نسبت به هریک از این پسماندهای ناخواسته و خطرناک محیط‌زیست و سلامت اعمال شود، می‌توان این تهدیدها را تبدیل به فرصت کرد. ما فرصت زیادی برای نجات این زمین که موهبت الهی است و باید امانتدار آن باشیم نداریم. پس شهرداران شهرهای کوچک و بزرگ باید با فرهنگ و مدیریت جهادی در این امر خطیر گام‌های سرنوشت‌سازی بردارند.

*رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران

 

نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر: