نرگس معدنی پور؛

قلم امانت الهی برای نمایش شرافت انسانی

در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران روز چهاردهم تیر ماه به عنوان "روز قلم" به ثبت رسیده تا فرصتی باشد برای تجلیل از صاحبان قلم و آثار ایشان.

این روز را باید روز پاسداشت و قدردانی از زحمات طاقت فرسای نویسندگان دانست که با قلم و قدرت تفکر و اندیشه خود افق هایی نو و پنجره هایی جدید پیش روی جامعه بشری می گشایند. در حرمت قلم و صاحبانش همین بس که معجزه قلم در دین مبین اسلام نشانه نبوت شد تا قرن ها بعد تازگی و ماندگاری داشته باشد.

صاحبان قلم و اندیشه با تکیه بر این معجزه الهی می بایست قدر و جایگاه خود را دانسته و بدانند که امانت دار چه گوهر گران مایه ای هست. قلم زبان دوم آنان است که عقل، معرفت، احساس، شخصیت و اندیشه شان در هم می آمیزد تا تجربه های تلخ و شیرین زیستی تمدن‌ها را ماندگار کنند.

اما نگاه اسلام به قلم و صاحبان قلم چیست؟ سوگند خداوند در قرآن به نام قلم، گویاترین شاهد بر شرافت و قداست آن است: “ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یسطرونَ؛ سوگند به قلم و آنچه نویسند.” در جایی که خداوند، صاحب هستی به آفریده‌ای از آفریده‌های خود قسم یاد می‌کند، بشر در چه جایگاهی می‌تواند از ارج و منزلت آن سخن براند. در نخستین ارتباط وحیانی رسول خدا صلی الله علیه و آله با مبدأ هستی در غار حرا، سخن از قلم به میان می‌آید، تا جایی که خداوند خود را این‌گونه معرفی می‌کند: “الَّذی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ؛ آن که با قلم آموخت.”

با سیری در زندگی پیامبر و امامان علیهم السلام می‌توان توجه و اهتمام عملی به نوشتن را از متن سیره آنان دریافت. این قدرشناسی به حدی بود که گاه موجب آزادی اسیران کفار می‌گشت. در صدر اسلام، پس از پایان برخی جنگ‌ها، پیامبر دستور می‌فرمود اسیرانی که به ده نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن بیاموزند، آزاد شوند. این عمل در جامعه محروم از تمدن آن دوره، زیباترین و مؤثرترین پیام برای ارج نهادن به جایگاه قلم و علم بوده و هست.

با این اوصاف قلم را باید شرافت انسانی و امانت الهی دانست که سالیانی دراز در اختیار بشر است و ابزاری برای رشد و نمو. ابزاری که با تکیه بر آن می توان شرافت ها و مجاهدت های یک امت را به نمایش گذاشت و روایت کرد آنچیزی را که کمتر دیده شده است. نمونه آن را می توان در نگارش های صاحبان قلم در هشت سال دفاع مقدس دید که چگونه صدای مظلومیت ملت بزرگ ایران را به گوش جهانیان رساندند و نگذاشتند جنایت های صورت گرفته در پستوی تاریخ به فراموشی سپرده شود.

این روز را به صاحبان فکر، قلم و اندیشه تبریک عرض می نمایم.